Od 1 października 2020 roku podatnicy podatku VAT zobowiązani są do składania do Urzędu Skarbowego, zamiast deklaracji VAT-7/VAT-7K oraz pliku JPK, nowego pliku JPK_V. Zgodnie z nowymi przepisami podatnicy muszą przekazywać informację odnośnie sprzedawanych towarów i usług (GTU) oraz rodzajach transakcji „WEW”, „RO” lub „TP”. Więcej na temat nowego pliku JP_V oraz oznaczeń pisaliśmy TUTAJ.
Jednym z większych problemów dla podatników jest oznaczenie transakcji zrealizowanych między podmiotami powiązanymi („TP”). Zgodnie z ustawami o podatkach dochodowych, które zawierają bardzo obszerny katalog powiązań, za powiązane uważa się:
a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
- ten sam lub inny podmiot lub
- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
c) spółka niemająca osobowości prawnej i jej wspólnicy, lub
d) podatnik i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółka kapitałowa wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Poprzez wywieranie znaczącego wpływu rozumie się:
a) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
- udziałów w kapitale lub
- praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
- udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
b) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
c) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
Warto przyjrzeć się także na rodzajom powiązań. W przypadku zagranicznego zakładu podatnika, względnie zagranicznego zakładu wchodzącego w skład podatkowej grupy kapitałowej, należy zwrócić uwagę na wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru i wewnątrzwspólnotową dostawę towarów o charakterze nietransakcyjnym w relacji podatnik (spółka wchodząca w skład podatkowej grupy kapitałowej) i jego zagraniczny zakład. Oprócz tego może wystąpić import towarów z udziałem zagranicznego zakładu. Warunkiem koniecznym zastosowania oznaczenia „TP” jest to, aby w operacji brał udział zagraniczny zakład w znaczeniu podatku dochodowego.
W kwestii transakcji pomiędzy spółką niemającą osobowości prawnej, a jej wspólnikami należy zaznaczyć, że chodzi o przypadki, w których stronami czynności są spółka i wspólnik, a nie wspólnicy pomiędzy sobą. Takie transakcje także oznaczamy „TP”.
Następną przesłanką stosowania oznaczenia „TP” są powiązania kapitałowe, ale również te wynikające z posiadania prawa głosu w organach kontrolnych, stanowiących czy zarządczych. Dotyczy to nie tylko udziału w kapitale, ale również w organach danego podmiotu (np. pośredni udział w zarządzie spółki).
Co do faktycznego wpływu na podejmowanie decyzji przez inny podmiot należy stwierdzić, że w ten sposób powiązanie może być z osobą fizyczną lub z innym podmiotem, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadająca osobowości prawnej. Prawodawca nie przewiduje jednak takiego uzasadnienia dla powiązań osób fizycznych. Powiązania osób fizycznych mogą wywodzić się wyłącznie z małżeństwa, pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia. Według zasad prawa rodzinnego relacje prawne powinowactwa nie ustają wraz z ustaniem małżeństwa (wyjątkiem jest jego unieważnienie). Pokrewieństwo i powinowactwo to:
a) pokrewieństwo pierwszego stopnia: rodzice, dzieci,
b) pokrewieństwo drugiego stopnia: dziadkowie, wnuki,
c) pokrewieństwo drugiego stopnia w linii bocznej (brak pierwszego stopnia): rodzeństwo,
d) powinowactwo pierwszego stopnia: teściowie, zięć, synowa,
e) powinowactwo drugiego stopnia w linii bocznej (brak pierwszego stopnia): szwagier, szwagierka, bratowa
Co więcej, oznaczenie „TP” dotyczy także podatników dokonujących zakupów od powiązanych podmiotów zagranicznych. W takiej sytuacji oznaczenie „TP” zamieszczane jest wyłącznie po stronie VAT należnego. Obowiązkiem stosowania znacznika „TP” nie została objęta sprzedaż, która dokumentowana jest w sposób zbiorczy, w szczególności wykazywana jest w ewidencji sprzedaży w raporcie fiskalnym „RO”. Gdyby jednak dla takiej sprzedaży została wystawiona faktura, wówczas ujmując ją w rejestrze VAT należnego, pomimo oznaczenia „FP”, podatnik musi także zbadać czy nie występują przesłanki do oznaczenia takiego wpisu jako „TP”.
