Dziedziczenie po bliskich spadku lub otrzymanie darowizny rodzi obowiązek podatkowy po stronie obdarowanego. Co do zasady, obowiązek podatkowy przy spadku powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza, natomiast przy darowiźnie z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Z opłacenia podatku od spadków i darowizn można zostać zwolnionym, lecz pod pewnymi warunkami. Od 13 października 2022 roku obowiązują już nowe limity dotyczące zwolnień z podatku.
Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega nabycie majątku w drodze spadku/darowizny o czystej wartości w kwocie nie wyższej, niż
– 10 434 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej,
– 7 878 zł– dla osób należących do II grupy podatkowej,
– 5 308 zł – dla osób należących do III grupy podatkowej.
Wśród I grupy podatkowej wyróżnia się: małżonka, wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierba, ojczyma, macochę, rodzeństwo, teściów, zięcia, synową
Wśród II grupy podatkowej wyróżnia się: zstępnych rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych (np. mąż wnuczki),
Wśród III grupy podatkowej wyróżnia się nabywców pozostałych.
Przy obliczaniu limitu, liczy się majątek otrzymany w ciągu 5 lat od jednej osoby łącznie. Opodatkowaniu podlega tylko kwota ponad wyżej podany limit. Jeśli otrzymany majątek nie przewyższa powyższych limitów, podatnik nie musi składać deklaracji podatkowej ani płacić podatku od spadków i darowizn.
Od 13 października 2022 r. skale podatkowe uległy zmianie i prezentują się następująco:
| Kwota nadwyżki w złotówkach | Wysokość podatku | |
| Ponad | Do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 11 128 zł | 3% | |
| 11 128 zł | 22 256 zł | 333 zł 90 gr i 5% nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 zł | 890 zł 30 gr i 7% od nadwyżki ponad 22 256 zł | |
| 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 11 128 zł | 7% | |
| 11 128 zł | 22 256 zł | 779 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 zł | 1 780 zł 60 gr i 12% od nadwyżki ponad 22 256 zł | |
| 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 11 128 zł | 12% | |
| 11 128 zł | 22 256 zł | 1 335 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 zł | 3 115 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 22 256 zł |
Źródła:
Rozporządzenie Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy
i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.
Ustawa z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
