Wynagrodzenie jest świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.
Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy lub niewykonywania pracy, stosuje się zasady ustalania wynagrodzenia za urlop. Składniki wynagrodzenia oblicza się na podstawie przeciętnej z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie lub okres niewykonywania pracy.
Przy ustalaniu wynagrodzenia za zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia oraz zwolnienie pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią, stosuje się te same zasady.
W przypadku niemożliwości świadczenia pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, jeżeli pracownik był gotów do wykonywania tej pracy przysługuje mu wynagrodzenie za pracę, w wysokości jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeśli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania, w wysokości 60% wynagrodzenia. W żadnym wypadku wynagrodzenie nie może być niższe niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Za czas niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenie za czas choroby przysługuje pracownikowi przez okres łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym. W przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia, czas ten wynosi do 14 dni. Wysokość wynagrodzenia za ten czas wynosi 80% standardowego wynagrodzenia. W wyjątkowych przypadkach, takich jak wypadek w drodze do lub z pracy, choroba w trakcie ciąży, poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, oraz poddanie się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, wynagrodzenie wynosi 100%. Za czas niezdolności do pracy za okres dłuższy niż 33 lub 14 dni przysługuje zasiłek chorobowy.
Pracownik, który z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą podnosi kwalifikacje zawodowe, ma prawo do urlopu szkoleniowego. Przysługuje mu również zwolnienie z całości lub części dnia pracy. Zwolnienie obejmuje czas potrzebny na punktualne przybycie na zajęcia oraz na czas ich trwania. Warunkiem jest zawarcie porozumienia między pracownikiem a pracodawcą. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Pracownicom ciężarnym lub karmiącym dziecko piersią przysługuje zwolnienie od pracy w określonych sytuacjach. Dotyczy to zatrudnienia przy pracach szczególnie uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia lub przy pracach wzbronionych, jeśli nie zostały one przeniesione do innej pracy. Zwolnienie obejmuje również czas zleconych przez lekarza badań diagnostycznych związanych z ciążą, jeśli nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, które są wliczane do czasu pracy. Jeśli karmi więcej niż jedno dziecko, przysługują jej dwie przerwy po 45 minut każda.
Pracownik wychowujący co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat ma prawo do zwolnienia od pracy w ciągu roku kalendarzowego. Zwolnienie to wynosi 2 dni lub 16 godzin. Pracownik zachowuje w tym czasie prawo do wynagrodzenia.
Szkolenia okresowe w zakresie BHP odbywają się w czasie pracy, pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia za czas tych szkoleń. Pracodawca ma obowiązek do przeprowadzania konsultacji z pracownikami w zakresie BHP, które powinny się odbywać w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia. Również za czas udziału w posiedzeniach komisji BHP pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia.
Zarówno okresowe, jak i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za okres niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Pracodawca może do końca okresu wypowiedzenia zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jeśli wypowiedzenie następuje z inicjatywy pracodawcy, pracownik ma prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy. Jego wymiar zależy od okresu wypowiedzenia i wynosi 2 lub 3 dni. W tym czasie pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Sprawdź także obowiązki pracodawcy i prawa pracownika przy rozwiązaniu umowy o pracę.
Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy w ciągu roku kalendarzowego. Zwolnienie to wynosi 2 dni albo 16 godzin. Przysługuje ono w przypadku działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Warunkiem jest konieczność natychmiastowej obecności pracownika.W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.
Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w razie:
Sprawowanie obowiązków członka komisji pojednawczej mimo, że jest funkcją społeczną członek komisji pojednawczej zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w jej pracach.
Prowadzisz akta osobowe? Sprawdź jak możesz prowadzić e-Teczki.
Pracownik powołany przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub dyrektora delegatury Najwyższej Izby Kontroli wykonuje czynności inspektora-rzeczoznawcy. Może to robić w wymiarze nieprzekraczającym 20 dni w roku. Zachowuje on prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy.
Źródła:
-Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465);
-Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927);
-Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1362)
-Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1974 r. w sprawie regulaminów pracy oraz zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy