Możliwość opodatkowania eksportu towarów stawką VAT 0%

Eksport towarów oraz możliwość zastosowania stawki 0% to bardzo ważny temat dla wielu polskich przedsiębiorców. Jak wskazują wyniki ostatniego badania „Allianz Trade Global Survey 2023”, już prawie 40% polskiej sprzedaży zagranicznej realizowane jest poza terytorium UE.

Czym jest eksport towarów według Ustawy o podatku od towarów i usług

Zgodnie z art. 2 pkt 8 Ustawy o podatku od towarów i usług – za eksport towarów uznaje się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni)

lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (eksport pośredni), z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

-jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Moment powstania obowiązku opodatkowania eksportu towarów oraz stawka VAT

Zgodnie z art. 41 pkt 6 Ustawy o podatku od towarów i usług, stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów, pod warunkiem że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzyma dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE.

Jeżeli warunek posiadania dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium UE nie zostanie spełniony do dnia złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za ten okres. Zasada ta dotyczy zarówno eksportu pośredniego jak i bezpośredniego, z zaznaczeniem, że przy eksporcie bezpośrednim podatnik dodatkowo powinien posiadać dokument celny potwierdzający procedurę wywozu czyli IE529. W sytuacji odroczenia wykazania w ewidencji VAT, wykazanie eksportu towarów ze stawką 0% odbywa się w rozliczeniu podatkowym JPK za następny okres rozliczeniowy, ale tylko wtedy, gdy podatnik otrzyma dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres rozliczeniowy (art. 41 pkt 7 i 8).

W sytuacji nie spełnienia wyżej wskazanych warunków, podatnik jest zobowiązany wykazać eksport towarów wg stawek obowiązujących do sprzedaży krajowej, a dopiero za okres w którym otrzyma dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE, będzie miał prawo skorygować deklarację podatkową. Skorygowanie deklaracji będzie polegało na obniżeniu uprzednio wykazanego należnego podatku VAT do zera oraz wykazaniu eksportu towarów ze stawką 0%.

Stawkę 0% stosuje się również do otrzymanej przez podatnika całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, pod warunkiem, że wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzyma dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE (art. 41 pkt 9a).

Stawka 0% obowiązuje także do zaliczek, gdzie wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym niż 6 miesięcy, jeżeli wywóz towarów w późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw, potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów (art. 41 pkt 9b). W pozostałych sytuacjach podatnik będzie zobowiązany zastosować stawki VAT jak dla sprzedaży krajowej.

Dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE

Głównym warunkiem zastosowania stawki 0% do eksportu towarów jest posiadanie dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium UE. Przykładowy katalog takich dokumentów został wymieniony w art. 41 pkt 6a Ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczamy do nich w szczególności:

- dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu (np. IE599 w wersji XML które jest otrzymywane z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, wydruk komunikatu IE599 w wersji potwierdzonej przez właściwy organ celny. Komunikat ten zawiera datę wywozu towaru poza terytorium kraju);

- dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność (np. elektroniczna kopia IE599 przekazana np. e-mailem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność);

- zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny (np. zgłoszenie papierowe SAD).

Należy jednak zwrócić uwagę na użyty w art. 41 ust. 6a u.p.t.u. zwrot „w szczególności”. Jego istnienie prowadzi do wniosku, że katalog dokumentów uważanych za dokumenty potwierdzające wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej ma charakter przykładowy, otwarty, co oznacza, że podatnik dla wykazania eksportu może posłużyć się każdym dokumentem, który jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości potwierdza wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Posiadanie takiego dokumentu pozwala podatnikowi na opodatkowanie dokonanego eksportu towarów podatkiem VAT według stawki 0%.