Prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną

Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, które prowadzą własną działalność gospodarczą, mają możliwość skorzystania z różnych ulg i form pomocy. Ich zakres i wysokość zależy od stopnia posiadanego orzeczenia o niepełnosprawności oraz ewentualnego prawa do renty. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące najpowszechniejszych form wsparcia. Obejmują one składkę zdrowotną oraz refundację składek społecznych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Poniżej opisano kwestię zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej, uwzględniając prawo przedsiębiorcy do renty.

Refundacja PFRON- działalność gospodarcza osoby z niepełnosprawnością

Najpopularniejszą formą wsparcia osób z niepełnosprawnością jest z pewnością refundacja składek emerytalnej i rentowej z PFRON. Jest to możliwe dzięki udostępnieniu pomocy wszystkim osobom niepełnosprawnym prowadzącym działalność gospodarczą. Nie występują przy tym wyłączenia związane ze stopniem niepełnosprawności ani prawem do renty. PFRON od stopnia niepełnosprawności uzależnia wyłącznie wysokość świadczeń, które wynoszą:

• 100% składki emerytalnej i rentowej – przy stopniu znacznym;

• 60% składki emerytalnej i rentowej – przy stopniu umiarkowanym;

• 30% składki emerytalnej i rentowej – przy stopniu lekkim.

Refundacji podlegają jedynie obowiązkowe składki emerytalna i rentowa, opłacono w terminie. Za składki opłacone w terminie Fundusz uznaje również składki opłacone z opóźnieniem nie dłuższym niż 14 dni. Aby uzyskać pomoc z PFRON, konieczna jest rejestracja podmiotu oraz złożenie wniosku Wn-U-G z wymaganymi załącznikami. Wniosek można złożyć najwcześniej w dniu opłacenia składek, za które ubiega się o refundację. Istotne jest również, aby zaległości wobec PFRON nie przekraczały 100 zł. Refundacja nie obejmuje kwot składek sfinansowanych ze środków publicznych, takich jak wakacje składkowe. Przyznana refundacja stanowi pomoc de minimis oraz przychód podatkowy.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej

W tej uldze należy rozróżnić trzy rozwiązania warunkowane przede wszystkim przez posiadanie prawa do renty oraz rodzaj stopnia niepełnosprawności. Wszystkie preferencje opisano w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (ustawa zdrowotna).
Można je stosować wybiórczo, w zależności od spełnianych kryteriów.

Składka zdrowotna a przyznane prawo do renty

Renciści prowadzący działalność gospodarczą mogą skorzystać ze zwolnienia opisanego w art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej. Zostało w nim ustanowione zwolnienie ze składki zdrowotnej dla osób pobierających świadczenie rentowe, którego miesięczna wysokość nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku jest to kwota 4666 zł. Dodatkowo rencista musi spełniać jeden z poniżej przedstawionych warunków:

• osiąga przychody z działalności gospodarczej nieprzekraczające 50% kwoty najniższej emerytury. W okresie od 01.03.2024 r. do 28.02.2025 r. kwota ta wynosi 1780,96 zł brutto, a jej połowa to 890,48 zł.

lub

• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Spełnienie ustawowych warunków pozwoli renciście zastosować zwolnienie za miesiące, w których zostały one zrealizowane.

Składka zdrowotna a brak prawa do renty

Zwolnieniem z opłacania składki zdrowotnej objęte są również osoby nieposiadające prawa do renty. Beneficjentami tej ulgi mogą być jednak jedynie przedsiębiorcy zaliczeni do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Tutaj wyróżnić należy dwa rodzaje zwolnienia:

• Zwolnienie z art. 82 ust.9 ustawy zdrowotnej

Przepis ten obejmuje przedsiębiorców rozliczających dochody z działalności niezależnie od formy opodatkowania: skali podatkowej, podatku liniowego czy ryczałtu. Warunkiem skorzystania z preferencji jest nieosiągnięcie miesięcznego przychodu wyższego niż 50% najniższej emerytury. W okresie od 01.03.2024 r. do 28.02.2025 r. kwota ta wynosi 890,48 zł brutto.
Preferencja przysługuje również przedsiębiorcom opłacającym podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Zwolnienie obowiązuje za miesiąc, w którym spełniono powyższe warunki.

• Zwolnienie z art. 82 ust.10 ustawy zdrowotnej

Ta forma zwolnienia wydaje się korzystniejsza finansowo, ponieważ przysługuje niezależnie od wysokości osiąganych przychodów. Jej stosowanie podlega jednak bardziej restrykcyjnym zasadom i obejmuje przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jako jedyne źródło ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowo podatek należy rozliczać na zasadach skali podatkowej w ujęciu miesięcznym, zgodnie z informacją DI/200000/43/849/2024. Zwolnienie dotyczy osób, które zostały zakwalifikowane do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności na co najmniej jeden miesiąc w roku.

Płatność składki zdrowotnej

Po spełnieniu powyższych przesłanek przedsiębiorca ma prawo zapłacić:

• miesięczną składkę w wysokości nie przekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych za miesiąc. Dotyczy to miesiąca, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca następującego po zmianie statusu niepełnosprawności. Zmiana następuje, gdy ubezpieczony zostaje zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.

• roczna składka zdrowotna nie może przekraczać kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy. Warunek ten spełnia ubezpieczony, który przez co najmniej jeden miesiąc w tym okresie posiadał stopień niepełnosprawności.Dotyczy to zaliczenia do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.

Warto dodać, że zgodnie z odpowiedzią na Interpelację do ministra zdrowia nr 43475, ulga może zostać wykorzystana dopiero w rozliczeniu rocznym. Możliwości skorzystania nie determinuje fakt wykazywania jej w miesięcznych deklaracjach rozliczeniowych. Dodatkowo w miesiącu, w którym przedsiębiorca nie opłaca zaliczki na PIT, nie ma zatem również obowiązku opłacania składki zdrowotnej.

Zastanawiasz się, jak się z nami pracuje? Sprawdź!