Każda pracownica, która urodziła dziecko, ma prawo do obowiązkowego urlopu macierzyńskiego, niezależnie od rodzaju umowy o pracę, na podstawie której jest zatrudniona. Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi:
Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Jeżeli pracownica nie korzystała z urlopu macierzyńskiego przed porodem to urlop macierzyński rozpoczyna w dniu porodu. Tydzień urlopu macierzyńskiego odpowiada 7 dniom liczonym od pierwszego dnia tego urlopu.
Po porodzie matka musi obowiązkowo wykorzystać 14 tygodni urlopu. Z pozostałych 6 tygodni urlopu może zrezygnować i powrócić do pracy. Może to zrobić pod warunkiem, że pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko. Alternatywnie, przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony ojciec dziecka. Ojciec dziecka musi w celu sprawowania tej opieki przerwać działalność zarobkową.
Od marca bieżącego roku weszły w życie nowe uprawnienia dla rodziców wcześniaków.
19 marca 2025 roku w życie weszły przepisy wprowadzające dodatkowy urlop dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie i hospitalizowanych po narodzeniu.
Ustawa wprowadza dodatkowy urlop macierzyński do 8 tygodni lub do 15 tygodni – w zależności od okresu hospitalizacji i tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, lub masy urodzeniowej.
Dla kogo dodatkowy urlop macierzyński?
A) Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje ubezpieczonym rodzicom dzieci:
B) urodzonych między 28. a 37. tygodniem ciąży o masie powyżej 1000 g:
C) urodzonych po 37. tygodniu ciąży, wymagających hospitalizacji trwającej minimum 2 dni przypadających w okresie 5-28 dni po porodzie:
W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie, przy wyliczaniu wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego bierze się pod uwagę masę urodzeniową najmniejszego z dzieci oraz czas hospitalizacji dziecka, które przebywało w szpitalu najdłużej. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia. Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje również ubezpieczonemu, który przyjął dziecko pod swoją opiekę jako rodzina zastępcza (z wyłączeniem rodzin zastępczych zawodowych) lub wystąpił z odpowiednim wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka do sądu opiekuńczego.
Pracownica lub pracownik mogą otrzymać uzupełniający urlop macierzyński, składając wniosek co najmniej 21 dni przed zakończeniem dotychczasowego urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z art. 180(2) § 5 Kodeksu pracy konieczne jest dołączenie zaświadczenia szpitalnego, które zawiera informacje o tygodniu ciąży, w którym urodziło się dziecko, jego wadze oraz okresie pobytu w szpitalu. Wniosek można złożyć zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej, wskazując termin zakończenia urlopu macierzyńskiego jak i okres, w jakim uprawniony/a chce korzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Pracodawcy mają bezwzględny obowiązek uwzględnienia wniosku pracownika. Urlop ma charakter jednorazowy i nie podlega podziałowi, a jego realizacja następuje bezpośrednio po dotychczasowym urlopie macierzyńskim. Wysokość miesięcznego zasiłku za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.
Rodzice, którzy w dniu wejścia w życie przepisów posiadali prawo do korzystania lub już korzystali z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu albo urlopowi na warunkach urlopu macierzyńskiego również mogą skorzystać z uprawnienia do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Kluczowe jest, aby złożyć wniosek najpóźniej w ostatnim dniu korzystania z zasiłku macierzyńskiego.
Źródła:
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2025 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2025 r. poz. 322)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy
Strona internetowa: gov.pl, zus.pl